اکسیژن، عنصری حیاتی برای تمامی موجودات زنده که سلولهای بدن را تغذیه میکند و عملکرد شناختی را پشتیبانی میکند و در کل به حفظ سلامتی و شادابی ما کمک میکند. در حالی که معمولا اکسیژن مورد نیاز را از هوای تنفسی خود دریافت میکنیم، افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی یا ساکنان مناطق با اکسیژن محدود، ممکن است به اکسیژنتراپی اضافی نیاز داشته باشند. در اینجاست که دستگاههای اکسیژنساز، اختراعات شگفتانگیز پزشکی، وارد عمل میشوند و با تصفیه هوای محیط، اکسیژن مورد نیاز بدن را تامین میکنند.
نگاهی به عملکرد دستگاههای اکسیژنساز
دستگاههای اکسیژنساز، اکسیژن موجود در هوای اطراف را استخراج میکنند و غلظت آن را تا حدود 90 الی 95 درصد افزایش میدهند. سپس این اکسیژن غنی شده از طریق ماسک یا لوله نازال به بیمار منتقل میشود و نجاتبخش افرادی است که با مشکلات تنفسی دست و پنجه نرم میکنند.
کاربردهای گسترده دستگاههای اکسیژنساز
دستگاههای اکسیژنساز به عنوان رکن اصلی مراقبتهای پزشکی، در زمینههای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند:
مراقبتهای خانگی: برای افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی مزمن مانند COPD، آمفیزم یا فیبروز کیستیک، دستگاههای اکسیژنساز منبعی مطمئن برای دریافت اکسیژنتراپی در آسایش خانه خودشان فراهم میکنند.
بیمارستانها و کلینیکها: در مراکز درمانی، دستگاههای اکسیژنساز نقشی حیاتی در پشتیبانی از بیمارانی دارند که به تنگی نفس حاد، ذاتالریه یا سایر اورژانسهای تنفسی دچار شدهاند.
مناطق مرتفع: در ارتفاعات بالا، که هوا رقیقتر و میزان اکسیژن پایینتر است، دستگاههای اکسیژنساز میتوانند به افراد در سازگاری با محیط و حفظ سطح اکسیژن کافی در بدن کمک کنند.
کاربردهای صنعتی: فراتر از حوزه پزشکی، دستگاههای اکسیژنساز در صنایع مختلفی مانند فلزکاری، شیشهسازی و فرآوری مواد غذایی نیز به کار میروند، چرا که در این فرآیندها به تامین اکسیژن کنترل شده نیاز است.
مزایای بینظیر دستگاههای اکسیژنساز
دستگاههای اکسیژنساز در مقایسه با کپسولهای اکسیژن سنتی، مزایای متعددی دارند:
تامین اکسیژن به طور مداوم: برخلاف کپسولهای اکسیژن که منبع محدودی دارند، دستگاههای اکسیژنساز اکسیژن را مستقیماً از هوا دریافت میکنند و به این ترتیب جریان پیوسته و مطمئنی از اکسیژن را فراهم میکنند.
قابلیت حمل: دستگاههای اکسیژنساز قابل حمل، اغلب با باتری کار میکنند و به افراد این امکان را میدهند که در حین دریافت اکسیژنتراپی، تحرک و استقلال خود را حفظ کنند.
سهولت استفاده: کار با دستگاههای اکسیژنساز بسیار ساده است و نیاز به آموزش یا تخصص خاصی ندارد.
راهحل مقرون به صرفه: در مقایسه با هزینههای مکرر پر کردن کپسولهای اکسیژن، دستگاههای اکسیژنساز در بلندمدت، راهحلی مقرون به صرفهتر محسوب میشوند.
مقابله با چالشهای تنفسی در دنیای مدرن
امروزه با عوامل متعددی روبرو هستیم که میتوانند سلامت تنفسی ما را به خطر اندازند:
زندگی در شهرهای شلوغ: افزایش جمعیت کلانشهرها و آلودگی هوا، مشکلات تنفسی را تشدید میکند.
تخریب محیط زیست: جنگلزدایی و سایر عوامل تخریب محیط زیست، منجر به کاهش سطح اکسیژن در برخی مناطق میشود.
سبک زندگی ناسالم: سیگار کشیدن، رژیم غذایی نامناسب و کم تحرکی، خطر ابتلا به مشکلات تنفسی را افزایش میدهد.
جمعیت پیر: با افزایش سن جمعیت جهان، پیشبینی میشود که شیوع بیماریهای تنفسی نیز افزایش یابد.
انواع دستگاههای اکسیژنساز: تنفسی آرام در هر مکانی
دستگاههای اکسیژنساز، یارانی تنفسبخش، بر اساس کاربرد و نوع استفاده به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
دستگاههای اکسیژنساز خانگی یا ثابت:
نامهای دیگر: اکسیژنساز مبله، اکسیژنساز ایستاده، اکسیژنساز خانگی
ویژگیها:
غیرقابل حمل: به دلیل وزن بیشتر، جابجایی آنها دشوارتر است.
موارد استفاده: منزل، مراکز درمانی، باشگاههای ورزشی، صنعت
تولید اکسیژن: به دو صورت پالسی (متناوب) و مداوم
پالسی: در فواصل زمانی مشخص، اکسیژن با حجم معین تولید میشود.
مداوم: اکسیژنسازی بدون وقفه انجام میشود و برای بیماران حاد تنفسی مناسب است.
نکات مهم:
کارکرد با برق شهر: اکسیژنسازهای ثابت فقط با برق شهری کار میکنند.
چرخهای تعبیه شده: برای جابجایی آسانتر در محیط
سوندهای اکسیژن بلند: برای تحرک بیشتر بیمار در منزل
استفاده از پالس اکسیمتر: برای بررسی سطح اکسیژن خون
دستگاههای اکسیژنساز پرتابل یا بیمارستانی:
نامهای دیگر: اکسیژنساز قابل حمل، اکسیژنساز متحرک
ویژگیها:
قابل حمل: ابعاد و وزن کوچکتر برای جابجایی آسان
موارد استفاده: خارج از منزل، افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی، خانه سالمندان، باشگاههای ورزشی
تولید اکسیژن: فقط به صورت پالسی
منبع تغذیه: باتری، برق AC و DC
سنسورهای تنفس: تنظیم زمان تولید اکسیژن بر اساس دم و بازدم بیمار
تولید در هنگام دم: تنفس عمیقتر و کارآمدتر
صرفهجویی در مصرف انرژی
کیف چرخدار، باتری و شارژر فندکی: برای استفاده در مکانهای مختلف
تنظیم اکسیژن:
دستی: میزان اکسیژن خروجی با توجه به نیاز بیمار از طریق صفحه کنترل تنظیم میشود.
انتخاب دستگاه مناسب:
انتخاب نوع دستگاه اکسیژنساز به عوامل مختلفی مانند نیاز بیمار، شرایط استفاده و بودجه بستگی دارد. مشورت با پزشک متخصص تنفس جهت انتخاب دستگاه مناسب و آموزش نحوه استفاده از آن ضروری است.
نکته:
در کنار استفاده از دستگاه اکسیژنساز، حفظ سبک زندگی سالم و رعایت رژیم غذایی مناسب نیز در بهبود سلامت تنفسی افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی بسیار موثر است.
اکسیژنتراپی چیست؟
اکسیژنتراپی، ناجی تنفسی، روشی درمانی موثر برای افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی و کسانی است که سطح اکسیژن خونشان پایینتر از حد نرمال است. با استفاده از دستگاه اکسیژنساز، میزان اکسیژن تنفسی فرد به حدود 90 تا 100 درصد میرسد، که تقریباً 5 برابر اکسیژن موجود در هوای معمولی است و به این ترتیب 15 برابر اکسیژن بیشتر به بدن بیمار میرسد. اکسیژن دریافتی در پلاسمای خون حل شده و به تمام نقاط بدن ارسال میشود و تنفسی راحتتر را برای بیمار به ارمغان میآورد. پزشک با توجه به شرایط بیمار، تعداد 1 تا 24 ساعت را برای اکسیژنتراپی تجویز میکند.
نکات کلیدی در انتخاب دستگاه اکسیژنساز:
ظرفیت تولید اکسیژن: این عامل، مهمترین معیار در انتخاب دستگاه اکسیژنساز مناسب است، چرا که توانایی تامین اکسیژن مورد نیاز بیمار را تعیین میکند. در برخی دستگاهها، میزان تولید اکسیژن توسط کاربر قابل تنظیم است.
اندازه و وزن: اندازه و وزن دستگاه اکسیژنساز با توجه به نوع استفاده از آن متفاوت است. دستگاههای اکسیژنساز پرتابل، به دلیل وزن و قدرت کمتر، برای استفاده در بیمارستان و محیط خارج از منزل مناسبتر هستند. در مقابل، دستگاههای اکسیژنساز ثابت با ظرفیت و قدرت بیشتر، انتخابی ایدهآل برای استفاده در منزل و مراکز درمانی هستند.
عمر باتری و مصرف برق: توجه به طول عمر باتری و میزان برق مصرفی دستگاه اکسیژنساز بسیار حائز اهمیت است. برخی باتریها تا یک ساعت شارژ نگه میدارند، در حالی که در مدلهای دیگر این زمان تا 8 ساعت نیز میرسد. البته، عمر باتری به میزان مصرف بیمار بستگی دارد و به طور کلی، دستگاههای اکسیژنساز باطریدار، غلظت اکسیژن کمتری نسبت به مدلهای برقی دارند.
میزان صدا: در هنگام خرید دستگاه اکسیژنساز، به میزان صدای تولیدی آن و عدم ایجاد سر و صدای اضافی توجه کنید.
طراحی و ظاهر: زیبایی و طراحی ظاهری دستگاه نیز میتواند در انتخاب شما نقش داشته باشد.
قیمت: قیمت دستگاههای اکسیژنساز با توجه به برند، مدل، ظرفیت و امکانات جانبی آنها متفاوت است.
خدمات پس از فروش: توجه به شرکت سازنده دستگاه و وجود خدمات پس از فروش، از نکات مهمی است که نباید از آن غافل شد.
نکات تکمیلی ونتیجه گیری
افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی که طبق نظر پزشک نیاز به استفاده دائمی از اکسیژنساز در منزل و خارج از منزل دارند، باید هر دو مدل ثابت و پرتابل را تهیه کنند.
در نظر گرفتن نوع بیماری، شرایط بیمار و تجویز پزشک، از جمله عواملی هستند که باید در انتخاب دستگاه اکسیژنساز لحاظ شوند.
به منظور استفاده صحیح و ایمن از دستگاه اکسیژنساز، حتماً دفترچه راهنمای آن را مطالعه کرده و در صورت نیاز، از متخصصان راهنمایی بخواهید.